Hình ảnh ca sĩ nhạc vàng “xưa và nay

 

 

Cùng nhìn lại những hình ảnh so sánh “xưa và nay” của các ca sĩ nổi tiếng nhất của miền Nam trước năm 1975. Đến nay, thời gian đã qua hơn nửa thế kỷ, không ai có thể tránh khỏi được quy luật của thời gian. Tuy nhiên cũng có một số ca sĩ vẫn còn mang phảng phất nét đẹp quý phái của một thời vàng son.

Ca sĩ Thanh Lan

 

Thanh Lan sinh năm 1948, là ca sĩ, diễn viên của Việt Nam. Bà là một trong những nghệ sĩ hiếm hoi thành công trên cả ba lĩnh vực âm nhạc, điện ảnh và sân khấu. Ca sĩ Thanh Lan nổi tiếng với các ca khúc Pháp, là một trong những gương mặt tiêu biểu cho thời kỳ đầu của nhạc trẻ ở Sài Gòn.

Ca sĩ Phương Hồng Quế

 

Ca sĩ Phương Hồng Quế sinh năm 1953, là một trong những giọng hát tiêu biểu thuộc thế hệ sau cùng của làng nhạc Sài Gòn trước năm 1975. Cô được báo chí Sài Gòn gọi danh hiệu là “Tivi chi bảo”. 

Ca sĩ Kim Loan

 

Ca sĩ Kim Loan sinh năm 1948, nổi tiếng khắp làng nhạc miền Nam xưa với nhan sắc khả ái với ca khúc được mến mộ nhất là Căn Nhà Ngoại Ô của nhạc sĩ Anh Bằng

Ca sĩ Trúc Mai

 

Ca sĩ Trúc Mai sinh năm 1942, thuộc thế hệ đầu tiên của nhạc vàng miền Nam. Cô không chỉ có giọng hát ngọt ngào, ấm áp mà còn chinh phục khán giả với vẻ đẹp yêu kiều, quý phái. Giọng hát Trúc Mai gắn liền với bài hát “Hàn Mặc Tử” của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh.

Ca sĩ Anh Khoa

 

Ca sĩ Anh Khoa sinh năm 1948, là một trong những nam ca sĩ nổi tiếng nhất của miền Nam trước 1975 ở dòng nhạc trữ tình. Giọng hát truyền cảm và nhẹ nhàng của ông đã gây ấn tượng với khán giả cho đến ngày nay.

Ca sĩ Phương Dung

 

Ca sĩ Phương Dung sinh năm 1946 (có thông tin cho rằng năm sinh thật của cô là 1942), là ca sĩ thuộc thế hệ đầu của dòng nhạc vàng, được khán giả mến mộ trong suốt 60 năm qua. Cô được đặt biệt danh là “Nhạn Trắng Gò Công”, rất thành công với những ca khúc nhạc vàng nổi tiếng như Nỗi Buồn Gác Trọ, Tạ Từ Trong Đêm, Những Đồi Hoa Sim…Cho đến nay Phương Dung vẫn còn đi hát ở Việt Nam

Ca sĩ Thiên Trang

 

Ca sĩ Thiên Trang sinh năm 1951, là một trong những ca sĩ tiêu biểu nhất của dòng nhạc vàng. Cô có giọng hát ngọt ngào và gương mặt rất hiền từ, dễ gây thiện cảm với khán giả.

Ca sĩ Hương Lan

 

Ca sĩ Hương Lan sinh năm 1956, được xem là 1 trong những nữ danh ca nổi tiếng nhất của nhạc vàng trước và sau năm 1975. Giọng hát của Hương Lan nổi tiếng với sự ngọt ngào đặc trưng, đặc biệt là khi hát nhạc quê hương âm hưởng dân ca Nam Bộ. Hương Lan cũng là 1 trong những ca sĩ có nhiều bản thu âm nhất với hàng ngàn ca khúc được phát hành trong hơn 50 năm ca hát.

Ca sĩ Ngọc Đan Thanh

 

Ca sĩ Ngọc Đan Thanh sinh năm 1952, là nghệ sĩ thành công trong cả 3 lĩnh vực là cải lương, nhạc vàng và MC của chương trình Asia. Sau khi sang định cư tại Mỹ năm 1990, cô còn tham gia lồng tiếng một số bộ phim Hong Kong, Hàn Quốc

Ca sĩ Thái Châu

 

Ca sĩ Thái Châu sinh năm 1951, nổi tiếng với dòng nhạc vàng, trữ tình với giọng hát ấm áp nhưng cũng rất ngọt ngào.

Ca sĩ Giáng Thu

 

Ca sĩ Giáng Thu là học trò của nhóm tác giả Lê Minh Bằng (Lê Dinh – Minh Kỳ – Anh Bằng). Người bạn đồng môn của cô trong lớp nhạc Lê Minh Bằng còn có ca – nhạc sĩ Mạnh Quỳnh, người đã song ca ăn ý với Giáng Thu, đặc biệt là với bài hát Tuyết Lạnh, Hai Đứa Giận Nhau… 

Ca sĩ Bạch Yến

 

Danh ca Bạch Yến sinh năm 1942, là 1 trong những ca sĩ nổi tiếng nhất của làng nhạc Sài Gòn từ cuối thập niên 1950. Cô là người Việt Nam đầu tiên và duy nhất xuất hiện trên chương trình Ed Sullivan Show nổi tiếng của Mỹ năm 1965, là nghệ sĩ Việt Nam duy nhất trình diễn cùng một chương trình với những tên tuổi nổi tiếng của Mỹ như Bob Hope, Bing Crosby, Pat Boone, Frankie Avalon… và là ca sĩ Việt đầu tiên và duy nhất hát nhạc phim Hollywood The Green Berets (Mũ nồi xanh).

Ca sĩ Thanh Thúy

 

Ca sĩ Thanh Thúy sinh năm 1943, là một trong những nữ ca sĩ có ảnh hưởng lớn nhất đến nền Tân nhạc Việt Nam trước năm 1975, là thế hệ ca sĩ đầu tiên của dòng nhạc vàng miền nam. Tên tuổi của cô đã gắn liền với nhạc sĩ Trúc Phương và những tình khúc tiền chiến. Cô cũng là người yêu trong mộng của cả một thế hệ, được các nhạc sĩ, nhà thơ, nhà văn, đạo diễn truyền hình nổi tiếng… ca ngợi hết lòng với rất nhiều mỹ danh, trong đó nổi tiếng nhất là Tiếng hát liêu trai và Tiếng hát lúc 0 giờ.

Ca sĩ Băng Châu

 

Ca sĩ Băng Châu sinh năm 1950, ngoài sở hữu giọng hát ngọt ngào, cô còn là một trong những ca sĩ có nhan sắc khả ái nhất trong giới ca sĩ Sài Gòn trước 1975

Ca sĩ Thanh Mai

 

Ca sĩ Thanh Mai sinh năm 1955. Trong làng nhạc Sài Gòn trước năm 1975, dù Thanh Mai không phải là ca sĩ thuộc hàng nổi danh nhất, nhưng tên tuổi của cô vẫn được rất nhiều người biết đến, đặc biệt trong dòng nhạc trẻ.

Ca sĩ Khánh Ngọc

 

Ca sĩ Khánh Ngọc sinh năm 1937, là minh tinh điện ảnh Sài Gòn thuộc thế hệ đầu tiên. Trong lĩnh vực âm nhạc, bà sở hữu giọng hát nhiều nội lực, từng là thành viên của ban Thăng Long danh tiếng, và cũng là vợ cũ của nhạc sĩ Phạm Đình Chương.

Ca sĩ Giao Linh

 

Ca sĩ Giao Linh sinh năm 1949, là một trong những ca sĩ nhạc vàng nổi tiếng nhất trước năm 1975. Cô thường được báo chí Việt Nam gọi là “Nữ hoàng sầu muộn” do tiếng ca và phong cách biểu diễn trầm buồn trong các ca khúc nhạc vàng.

Ca sĩ Thanh Tuyền

 

Ca sĩ Thanh Tuyền sinh năm 1947, là một trong những nữ ca sĩ nhạc vàng nổi tiếng nhất trong suốt hơn nửa thế kỷ qua.

Ca sĩ Khánh Hà

 

Ca sĩ Khánh Hà sinh năm 1952. Cô đã đi hát trước năm 1975, nhưng chủ yếu là hát nhạc trẻ. Từ sau khi sang hải ngoại, Khánh Hà được yêu mến với dòng nhạc trữ tình từ thập niên 1980 với giọng hát rất điêu luyện và được so sánh với các diva nước ngoài.

Ca sĩ Elvis Phương

 

Ca sĩ Elvis Phương sinh năm 1945, là ca sĩ nổi danh với nhiều thế loại nhạc: nhạc trẻ, tiền chiến, nhạc vàng, trữ tình, rock Việt. Sự nghiệp của ông trải dài trên 50 năm và thường được nhắc đến cùng với tên tuổi của ban Phượng Hoàng trước năm 1975.

Ca sĩ Khánh Ly

 

Ca sĩ Khánh Ly sinh năm 1945, được đánh giá là một trong những nữ danh ca nổi tiếng nhất của làng nhạc Sài Gòn trước năm 1975. Tên tuổi của cô thường được xếp bên cạnh 2 nữ danh ca khác là Thái Thanh và Lệ Thu.

Ca sĩ Hoàng Oanh

 

Ca sĩ Hoàng Oanh sinh năm 1946, là một trong những ca sĩ tiên phong hát dòng nhạc vàng từ thập niên 1960. Số lượng bài hát nhạc vàng gắn liền với tên tuổi Hoàng Oanh rất nhiều, có thể liệt kê những bài nổi tiếng nhất là Ai Ra Xứ Huế (Duy Khánh), Chuyến Đò Vỹ Tuyến (Lam Phương), Tình Yêu Trả Lại Trăng Sao (Lê Dinh), Chuyện Một Chiếc Cầu Đã Gãy (Trầm Tử Thiêng), Về Đâu Mái Tóc Người Thương (Hoài Linh), Câu Chuyện Đầu Năm (Hoài An), Một Người Đi (Mai Châu), Mưa Trên Phố Huế (Minh Kỳ & Tôn Nữ Thụy Khương), Sao Chưa Thấy Hồi Âm (Châu Kỳ)… Hoàng Oanh cũng là ca sĩ hiếm hoi của dòng nhạc vàng học lên đến đại học thời đó. Cô tốt nghiệp Cử nhân (Ban Sử Địa) ở Đại Học Văn Khoa.

Ca sĩ Phương Đại (tam ca Sao Băng)

 

Ca sĩ Phương Đại được biết nhiều nhất trong ban tam ca Sao Băng. Ngoài ra ông cũng thường song ca với nữ ca sĩ Phương Hồng Quế

Ca sĩ Phương Hoài Tâm

 

Ca sĩ Phương Hoài Tâm thường được gọi là “tiếng hát học trò”, được biết đến tên tuổi thật sự không phải nhờ giọng hát xuất sắc, mà là ở khuôn mặt xinh tươi khả ái với đôi má lúm đồng tiền và một mái tóc cắt úp, một thời đã được nhiều nữ sinh coi như kiểu tóc thời trang. 

Ca sĩ Trung Chỉnh

 

Ca sĩ Trung Chỉnh sinh năm 1943, là ca sĩ nhạc vàng nổi tiếng trước năm 1975 và thường song ca với Hoàng Oanh, Phương Dung. Nghề nghiệp chính của ông là bác sĩ quân y

Ca sĩ Chế Linh

 

Ca sĩ Chế Linh sinh năm 1942, là một huyền thoại của dòng nhạc vàng. Ông vừa là ca sĩ, vừa là nhạc sĩ với bút danh Tú Nhi, được công chúng xưng tụng là 1 trong tứ trụ nhạc vàng. Hiện nay ở tuổi gần 80, ông vẫn còn đi hát, là giọng hát bền bỉ nhất của nhạc Việt mọi thời đại.

Ca sĩ Mạnh Quỳnh

 

Ca sĩ Mạnh Quỳnh sinh năm 1951, là học trò của nhóm Lê Minh Bằng. Ông thường song ca với ca sĩ Giáng Thu, và được biết đến với ca khúc Gõ Cửa.

Ca sĩ Mai Lệ Huyền

 

Ca sĩ Mai Lệ Huyền sinh năm 1946, được xem là một ca sĩ huyền thoại của Sài Gòn trước năm 1975, trở thành hiện tượng chưa từng có trong dòng nhạc kích động khi kết hợp cùng Hùng Cường. Mai Lệ Huyền sở hữu vẻ đẹp lạ, giúp cô luôn nổi bật trong đám đông. Cô có đôi mắt to và sâu thăm thẳm, khuôn mặt tròn như búp bê. Ở thời đỉnh cao của mình, cô đã đốt cháy các sân khấu và vũ trường bằng giọng ca đầy ma lực và vẻ bề ngoài quyến rũ, trở thành cái tên có độ phủ sóng rộng rãi trong công chúng miền Nam.

Ca sĩ Họa Mi

 

Ca sĩ Họa Mi sinh năm 1955, là cô học trò nổi tiếng của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ. Ca sĩ Họa Mi được nhận xét có “giọng hát trong và thánh thót ở những nốt cao, ấm áp và tình cảm ở những nốt trầm”.

Sau đây là hình ảnh xưa và ảnh sau này của các ca sĩ đã RIP:

Ca sĩ Lệ Thu RIP

 

Ca sĩ Lệ Thu sinh năm 1943, thường được nhắc đến như là 1 trong 3 nữ ca sĩ nổi tiếng nhất của làng nhạc Sài Gòn trước năm 1975, cùng với Khánh Ly và Thái Thanh

Danh ca Thái Thanh RIP

 

Danh ca Thái Thanh sinh năm 1934 và qua đời năm 2020. Bà được mọi tầng lớp khán giả, các nghệ sĩ và giới nghiên cứu âm nhạc xưng tụng là tên tuổi lớn nhất trong số những ca sĩ của tân nhạc Việt Nam. Bà được nhà văn Mai Thảo gọi là “Tiếng hát vượt thời gian”, và danh hiệu này đã đi liền với cuộc đời và sự nghiệp của bà. Nhiều người cũng gọi Thái Thanh là “đệ nhất danh ca” của âm nhạc Việt Nam.

Ca sĩ Duy Quang RIP

 

Ca sĩ Duy Quang sinh năm 1950, là con trai đầu của nhạc sĩ Phạm Duy và danh ca Thái Hằng. Ông được coi là một trong những ca sĩ nổi bật của tân nhạc Việt Nam thuộc thế hệ thứ hai, với chất giọng ngọt ngào, tình cảm.

Ca sĩ Hà Thanh RIP

 

Ca sĩ Hà Thanh sinh năm 1937 và đã qua đời năm 2014. Bà là giọng nữ trung thành danh ở Sài Gòn từ đầu thập niên 1960, sở trường hát nhạc thính phòng cổ điển, nhạc tiền chiến, và cả nhạc vàng.

Ca sĩ Duy Khánh RIP

 

Cố ca sĩ – nhạc sĩ Duy Khánh sinh năm 1936 và qua đời năm 2003, ông được xưng tụng là 1 trong tứ trụ nhạc vàng, và có thể xem là “cánh chim đầu đàn” của dòng nhạc vàng được khai sinh vào thập niên 1950-1960 ở miền Nam.

Nhật Trường Trần Thiện Thanh RIP

 

Ca sĩ Nhật Trường, cũng là nhạc sĩ Trần Thiện Thanh sinh năm 1942 và qua đời năm 2005. Hiếm có người nào lên đến đỉnh vinh quang với cả 2 lĩnh vực ca sĩ và nhạc sĩ như ông. Nhật Trường Trần Thiện Thanh cũng được xưng tụng là 1 trong tứ trụ nhạc vàng.

 

Ca sĩ Hùng Cường RIP

 

Ca sĩ Hùng Cường sinh năm 1936, qua đời năm 1996, được công chúng yêu nhạc xưng tụng là một trong tứ trụ nhạc vàng cùng với Duy Khánh, Chế Linh và Nhật Trường. Đó là 4 danh ca vừa có khả năng hát, vừa có khả năng sáng tác nhạc vàng, và là những nam danh ca nổi tiếng nhất của làng nhạc miền Nam vào thập niên 1960 – nửa đầu thập niên 1970. Nếu chỉ xét riêng trong dòng nhạc vàng thì tên tuổi của Hùng Cường có phần yếu thế nhất trong 4 cây “đại trụ” này, nhưng nếu xét về sự đa tài, mức độ tài hoa thì Hùng Cường lại nổi trội hơn cả, vì ông không chỉ nổi tiếng trong lĩnh vực âm nhạc, mà còn là tài tử điện ảnh nổi tiếng, một kép chính cải lương lừng danh và là một trong những nghệ sĩ kịch đầu tiên của miền Nam.

Đông Kha

Người đàn ông đến từ Georgia bị bắt sau vụ đột nhập Điện Capitol đã tự sát

 Thứ Sáu, 15/01/2021

Một người đàn ông bị bắt sau vụ đột nhập Điện Capitol hôm 06/01 ở Hoa Thịnh Đốn được phát hiện đã chết ở Georgia vài ngày sau đó.

Một sỹ quan Cảnh sát Điện Capitol đứng cùng các thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia sau hàng rào kiểm soát đám đông xung quanh Đồi Capitol tại Hoa Thịnh Đốn hôm 07/01/2021. (Ảnh: Brendan Smialowski/AFP)

Cơ quan Giám định Pháp y quận Fulton cho biết cuộc khám nghiệm tử thi được thực hiện đối với nạn nhân Christopher Stanton Georgia, 53 tuổi, cho thấy ông đã qua đời vào ngày 09/01 vì một vết thương do đạn bắn vào ngực. Kết quả khám nghiệm cho thấy cái chết này là tự sát.

Theo hồ sơ bắt giữ, ông Georgia đã bị cảnh sát Hoa Thịnh Đốn buộc tội vi phạm lệnh giới nghiêm và xâm nhập bất hợp pháp vào ngày 06/01, sau khi hàng chục người biểu tình đột nhập Điện Capitol trong một phiên họp chung của Quốc hội.

Một hồ sơ tòa án từ các công tố viên nói rằng ông Georgia đã “không có thẩm quyền hợp pháp, nhưng vẫn xâm nhập và cố tình xâm nhập vào tài sản công, tức là vào Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ, một cách trái với ý muốn của Cảnh sát Điện Capitol.” Theo một tập hồ sơ khác, ông Georgia và những người đàn ông khác đã phớt lờ những lời cảnh báo về việc giải tán và tiến vào bên trong Điện Capitol, và sau đó bị phát hiện vào hôm thứ Tư (06/01) khi đang vi phạm lệnh giới nghiêm của Thị trưởng Muriel Bowser.

Hôm 07/01, ông Georgia đã không nhận các tội danh bị cáo buộc. Ông ta đã được thả trong khi chờ xét xử. Luật sư do tòa chỉ định của ông ta đã đệ trình một đơn yêu cầu thông tin ban đầu vào ngày hôm sau, yêu cầu tên và thông tin liên lạc của bất kỳ nhân chứng nào trong vụ việc. Bà viết: “Các nhân chứng như vậy có thể sẽ có một số thông tin có thể trực tiếp bào chữa cho thân chủ của tôi hoặc làm giảm uy tín và độ tin cậy của các bằng chứng.” Bà cũng yêu cầu các đoạn ghi âm có liên quan đến các cuộc gọi 911 và các đoạn ghi âm tương tự liên quan đến vụ xâm phạm Điện Capitol và việc bắt giữ ông Georgia, cũng như các bức ảnh từ hiện trường liên quan đến vụ án bị cáo buộc.

Một nhóm người biểu tình tiến vào khu vực vòm Rotunda, Điện Capitol, Hoa Thịnh Đốn, hôm 06/01/2021. (Ảnh: Saul Loeb/AFP)

Luật sư của ông Georgia đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Theo các tài liệu mà Daily Mail có được, vợ ông Georgia đã gọi cho 911 hôm 09/01. Bà nói với các nhà chức trách rằng “máu có ở khắp mọi nơi” và thi thể ông Georgia nằm dưới tầng hầm trong ngôi nhà mà họ sinh sống. Trong một báo cáo, các nhân viên cảnh sát đã mô tả gia đình này đang trong hoàn cảnh “vô cùng bấn loạn” [tại thời điểm cuộc gọi]. 

Xâm nhập bất hợp pháp là một tội nhẹ có thể bị phạt tù đến 6 tháng và có thể bị phạt tiền. Còn vi phạm lệnh giới nghiêm có thể bị phạt tới 500USD hoặc lao động công ích.

Ông Steven D’Antuono, trợ lý giám đốc phụ trách Văn phòng FBI tại Hoa Thịnh Đốn, nói với các phóng viên hôm thứ Ba rằng cơ quan này đã mở hơn 160 hồ sơ trong cuộc điều tra vụ xâm phạm Điện Capitol, “và đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.”

Ông nói “Ngay cả khi quý vị đã rời D.C., các đặc vụ từ các văn phòng địa phương của chúng tôi sẽ gõ cửa nhà quý vị nếu chúng tôi phát hiện ra rằng quý vị là một phần của hoạt động tội phạm tại Điện Capitol. Nhưng trước khi chúng tôi làm điều này, đây là cơ hội để quý vị bước ra, cũng như một vài cá nhân tham gia vào cuộc bạo loạn hôm thứ Tư đã làm, tình nguyện thú nhận về việc tham gia của họ.”

Zachary Stieber
Xuân Thu biên dịch

Một câu chuyện ngụ ngôn cho thời đại chúng ta

 

 

Cốt truyện của truyện ngắn này rất đơn giản. 

Chi tiết từ “Phòng thí nghiệm,” 1895, của John Maler Collier. Thư viện Athenaeum. (PD-US)

  

Aylmer vốn là một nhà khoa học kết hôn với Georgiana xinh đẹp. Vợ ông có một cái bớt nhỏ hình bàn tay trên khuôn mặt, như thể là “một nàng tiên nào đó vào giờ sinh ra đời của cô đã đặt bàn tay nhỏ bé của mình lên má của hài nhi”. Mặc dù một số người cầu hôn Georgiana tin rằng cái bớt này làm tăng vẻ đẹp của cô, nhưng sau khi cô và Aylmer kết hôn, ông nhận thấy mình chỉ ngày càng ghê tởm mỗi khi nhìn thấy vợ.

 

Georgiana nhận ra rằng cái bớt khiến chồng cô ghê tởm mình nên cô đồng ý với kế hoạch của chồng là xóa bỏ nó đi, sao cho trông cô thật hoàn hảo và không tỳ vết. Sau nhiều thí nghiệm, Aylmer đã phát minh ra một liều thuốc mà ông tuyệt đối tin rằng sẽ xóa được cái bớt.

  

Georgiana uống dung dịch này và chìm vào một giấc ngủ sâu, lúc này cái bớt bắt đầu biến mất. Aylmer vui mừng khi thấy cái bớt đang biến mất. Khi ông đang tự chúc mừng bản thân và trợ lý của mình thì Georgiana thức dậy và nói với ông rằng cô sắp chết.

 

“Khi sắc đỏ thẫm cuối cùng của cái bớt —  biểu hiện duy nhất của sự không hoàn hảo của con người — mờ dần trên má cô, thì người phụ nữ giờ đây đã hoàn hảo cũng cũng trút hơi thở cuối cùng vào không gian, và linh hồn của cô, dừng lại gần chồng một lát, rồi bay hướng lên trời.”

 

Điều tốt đẹp thường ẩn trong những thứ nhỏ bé  

 

Nathaniel Hawthorne (1804–1864) lần đầu tiên xuất bản câu chuyện “Cái bớt” vào năm 1843 trong The Pioneer, một tạp chí văn học do James Russell Lowell sáng lập nhưng chỉ tồn tại ngắn ngủi. Năm 1846, Hawthorne đưa câu chuyện này vào bộ sưu tập “Lớp rêu ngôi nhà cổ của vị mục sư” (“Mosses from an Old Manse”) của mình.

Truyện “Cái bớt”, được xuất bản lần đầu trong tạp chí The Pioneer vào tháng 03/1843.

 

Trong nhiều truyện ngắn và tiểu thuyết của ông, Hawthorne dùng ngụ ngôn và biểu tượng, cũng như những ẩn ý đằng sau các nhân vật và câu chuyện mà độc giả bình thường đôi khi khó có thể nhận ra. Những câu chuyện của ông đòi hỏi ở khán giả sự kiên nhẫn và sẵn sàng đào sâu trong suy nghĩ để nhận ra “vàng và bạc” trong văn xuôi của ông.

 

“Cái bớt” là một câu chuyện như vậy. Mặc dù được xuất bản cách đây 177 năm, nhưng nó mang đến chúng ta một số cái nhìn sâu sắc, quý báu và chân thực đối với văn hóa của chúng ta và thời đại chúng ta đang sống.

 

Sự hoàn hảo

 

Một số người trong chúng ta, đặc biệt là những người cực tả, tìm cách mang đến một xã hội không tưởng, một thiên đường, một thiên đường ở thế gian. Giống như một số người cùng thời với Hawthorne, họ không ngừng thúc đẩy cải cách, và nói với chúng ta rằng nếu chúng ta có thể xóa đi những khiếm khuyết xã hội như bất bình đẳng kinh tế, “phân biệt chủng tộc có hệ thống”, “đặc quyền của người da trắng”, những nhu cầu tự nhiên và sinh học trong giới tính, nhiên liệu hóa thạch, v.v. chúng ta sẽ nhập niết bàn.

 

Hawthorn lại nghĩ khác. 

Khi Aylmer lần đầu tiên nói với Georgiana về cái bớt của cô “khiếm khuyết nhỏ nhất có thể này… khiến ta kinh ngạc, vì đó là dấu hiệu thể hiện sự bất toàn của phàm trần,” Hawthorne viết: “Nhiều kẻ cầu hôn tuyệt vọng thậm chí sẽ liều mạng để có được ân huệ đặt môi mình lên nơi có hình bàn tay bí ẩn đó.”

 

Nhưng Aylmer thì không. Bất chấp vẻ đẹp của vợ ông và bản tính ngọt ngào của cô, ông thấy không thể chịu nổi cái bớt này. Loại bỏ dấu ấn bé nhỏ đó sẽ làm Georgiana hoàn hảo.

 

Dù nhận thức được những khuyết điểm của người khác cũng như của những người chúng ta gắn bó, hầu hết chúng ta đều có thể yêu gia đình và bạn bè của mình trong khi chấp nhận “những cái bớt” của họ. Những người truy cầu sự hoàn hảo ở người khác, cũng như trong nền văn hóa và xã hội của chúng ta nói chung, đều ngây thơ trong công cuộc tìm kiếm của họ và giống như Aylmer, phải chịu thất bại.

 

Chuyên gia và Khoa học

  

Chúng ta đã nghe nhiều ý kiến từ các chuyên gia trong năm qua, đặc biệt là về đại dịch, và đến giờ hầu hết chúng ta đều biết rằng nhiều chuyên gia trong số này hoặc gửi các thông điệp lẫn lộn hoặc họ hoàn toàn bị lầm lẫn. Khi họ khuyên chúng ta đeo khẩu trang, các quan chức của chúng ta yêu cầu chúng ta phải che mặt và chúng ta làm như vậy mà không cần suy nghĩ quá nhiều về hậu quả, mặc dù các chuyên gia khác coi khẩu trang là vô dụng.

 

Aylmer tự coi mình là một nhà khoa học và một chuyên gia trong nhiều lĩnh vực, nhưng khi Georgiana lẻn vào thư viện khoa học của chồng và xem hồ sơ về các thí nghiệm trong quá khứ mà ông lưu giữ, cô thấy “thành công huy hoàng nhất của ông hầu như luôn luôn là những thất bại, nếu so sánh với lý tưởng mà ông nhắm đến. Những viên kim cương sáng nhất của ông là những viên đá cuội đơn thuần nhất, và tự ông cảm thấy như vậy, nếu so sánh với lý tưởng mà ông hướng tới.”

“Phòng thí nghiệm” năm 1895 của John Maler Collier. Thư viện Athenaeum.

 

Những thất bại như thế, khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế, vẫn đúng với ngày nay. Các cuộc cách mạng ở Nga, Trung cộng và những nơi khác hứa hẹn sẽ mang lại Tân thế giới dũng cảm, nhưng thay vào đó lại mang đến sự sát hại, khốn khổ và áp bức. Các đợt phong tỏa kéo dài nhiều tháng trong đại dịch năm 2020 được cho là đủ khả năng bảo vệ người Hoa Kỳ khỏi virus, nhưng chúng cũng đã hủy hoại vô số doanh nghiệp, khiến hàng triệu người mất việc làm, gây ra sự lo lắng hàng loạt và trầm cảm trên diện rộng.

 

Thường thì các chuyên gia sẽ chỉ cho chúng ta đến một ngọn đồi nào đó ở trên cao, đầy ánh nắng, nhưng khi đến nơi, chúng ta thấy mình chỉ còn lại những hòn đá cuội hơn là những viên kim cương.

 

Vẻ đẹp và Nhân văn

  

Aylmer không chỉ thất bại với tư cách là một nhà khoa học mà còn ở tư cách là một người yêu và một người chồng. Thay vì đánh giá cao vợ ông vì thần thái dịu dàng và vẻ ngoài đáng yêu, ông lại tập trung vào một vết nhỏ trên má cô.

 

Nhiều người trong chúng ta ngày nay cũng hành xử như vậy. Chúng ta đánh giá nhân viên bán hàng tạp hóa bằng cân nặng của cô ấy hơn là bằng tiếng cười vui vẻ và đôi mắt lấp lánh của cô. Chúng ta quyết định một người đàn ông là ngu dốt bởi giọng miền núi của anh ấy trước khi khám phá ra trí tuệ mà anh ấy thu được từ một cuộc sống khó khăn.

 

Một số người trong chúng ta đánh giá đất nước của mình theo cách tương tự. Thay vì tìm kiếm sự tốt đẹp và sửa đổi đối Hoa Kỳ, chúng ta lại đòi hỏi sự hoàn hảo. Chúng ta lên án những người đàn ông và phụ nữ vĩ đại trong quá khứ của chúng ta vì những thiếu sót của họ trong khi phớt lờ hoặc coi thường những nỗ lực và thành tựu của họ. Giống như Aylmer đối với cái bớt ấy, chúng ta muốn xóa bỏ những khiếm khuyết và thiếu sót của Hoa Kỳ, và trong quá trình này chúng ta có thể giết đi toàn bộ giá trị tinh thần của Hoa Kỳ.

 

Sự kiêu ngạo

Một số người trong giới tinh hoa của đất nước chúng ta dường như nghĩ rằng họ là những người trên đỉnh Olympus có thể quyết định số phận của chúng ta. “Các vị thần tụ hội trên những đám mây,” vào khoảng năm 1630, tác phẩm của Cornelis van Poelenburgh. Mauritshuis, The Hague. 

   

Câu chuyện “Cái bớt” tồn tại như một lời cảnh báo về những nguy hiểm của lòng kiêu hãnh và sự mù quáng thường đi kèm với nó.

 

Ở cuối câu chuyện, Hawthorne nói với chúng ta rằng Aylmer “vì thế không cần vứt bỏ đi hạnh phúc vốn đã dệt nên cuộc sống phàm trần của ông ấy với kết cấu giống hệt như của vũ trụ…  ông ấy đã không nhìn được ra ngoài khoảng hữu hạn của thời gian, và sống một lần cho tất cả trong vĩnh cửu, để tìm thấy tương lai hoàn hảo trong hiện tại.”

 

Theo một nghĩa nào đó, Aylmer tự biến mình thành một vị thần, như nhiều người làm như thế ngày nay. Ông quyết định số phận của vợ mình, một sinh mệnh con người, dựa trên niềm tin hoang tưởng của riêng ông ta vào khoa học, chuyên môn và sự hoàn hảo. Một số người trong giới tinh hoa Hoa Kỳ của chúng ta ngày nay cũng đi theo con đường này, tin rằng họ đang sống trên đỉnh Olympus và biết rõ nhất những người khác nên sống cuộc sống của họ như thế nào.

Sức nặng của sự thật

  

Một tác phẩm nghệ thuật – một cuốn sách, một bài thơ, một bức tranh – trở thành một tác phẩm kinh điển không phải vì tuổi của nó mà vì tính chân thực của nó. Khi chúng ta có thể phát triển một mối liên hệ với một tác phẩm nghệ thuật cụ thể, khi chúng ta có thể rời đi và mang theo trong trái tim chúng ta những món quà mà nó trao tặng, thì chỉ khi đó nó mới xứng đáng với danh hiệu “cổ điển”.

 

“Pietà” của Michelangelo, “Don Quixote” của Cervantes, “Hamlet” của Shakespeare, “Sự ra đời của thần Vệ nữ” của Botticelli —các tác phẩm này và những tác phẩm khác gắn bó với chúng ta vì chúng làm tâm hồn ta mở rộng và thêm phong phú, khiến chúng ta tự nhận thức được về bản thân nhiều hơn trong khi cùng lúc kết nối chúng ta một cách sâu sắc hơn với lòng nhân đạo. Chúng chứa đựng một chân lý mà cả hàng trăm năm sau vẫn có thể truyền đạt với chúng ta, vẫn có tác dụng như một tấm gương để chúng ta có thể nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của chính mình.

Những người nỗ lực hướng đến sự hoàn hảo của người khác cuối cùng sẽ đi đến con đường hủy diệt.

 

Và đó là lý do tại sao chúng ta vẫn đọc câu chuyện “Cái bớt” của Nathaniel Hawthorne rất lâu sau khi bản in của nó xuất hiện lần đầu tiên. Những áng văn cổ xưa này tấu lên một bản hợp xướng trong chúng ta, cũng như để lại cho chúng ta một cái nhìn sáng suốt và thấu đáo hơn về thế giới xung quanh.

 

Jeff Minick có bốn người con và một trung đội cháu đang lớn. Trong 20 năm, ông dạy lịch sử, văn học và tiếng Latinh cho các cuộc hội thảo của học sinh giáo dục tại nhà ở Asheville, N.C. Ngày nay, ông sống và viết ở Front Royal, Va. Xem JeffMinick.com  để theo dõi blog của ông.

 

 

 

Jeff Minick _ Thanh Tâm