NANCY GIBBS
NGUYỄN MINH TÂM dịch
MỘT TỔNG THỐNG GIỎI cần có thái độ ung dung bình tĩnh. Ông
nên điềm nhiên đối xử với kẻ thù như một cơ hội để gỉải quyết xung đột. Ông lúc
nào cũng phải mang dáng điệu một nhà lãnh đạo đầy thẩm quyền, uy tín, vui theo
niềm hạnh phúc của dân chúng, và đau buồn khi đất nước gặp hoạn nạn. Ông phải
tỏ ra bình tĩnh trước ống kính truyền hình. Nhưng sự khiêm tốn không đến một
cách tự nhiên khi nhân vật đó được trao cho vai trò lãnh đạo thế giới tự do. Vì
thế cho nên dấu hiệu cho thấy nhiệm kỳ tổng thống của ông Obama bắt đầu đi đến
một bước ngoặt quan trọng hiện ra không phải từ lúc uy tín của tổng thống xuống
thấp, hay khi đồng minh của phe ông lắc đầu lảng tránh xa ông, hay khi những
nhà bình luận thời cuộc tranh nhau phê bình chính phủ áp dụng việc thi hành
Luật Obamacare vụng về đến mức nào.
Nhiệm kỳ hai của tổng
thống Obama bắt đầu suy suyển khi ông phải đứng ra xin lỗi. Ông Obama đã phạm
ba lỗi rất lớn cùng một lượt: Lỗi thứ nhất là không nắm rõ việc làm của chính
phủ. Lỗi thứ hai là để việc làm quan trọng, mang dấu ấn tên tuổi của ông
trở thành một tin tức bị bêu riếu trong bản tin hàng ngày. Lỗi thứ ba là không
nói thực khi ông hứa với người dân rằng luật Obamacare sẽ không đụng chạm đến
họ nếu họ không cho phép. Ông từng tuyên bố: “Nếu qúi vị thích chương trình bảo
hiểm sức khoẻ của mình hiện có, cứ việc giữ kế hoạch đó mà theo.”.
Những người ủng hộ ông
Obama có thể than rằng giới báo chí thổi phồng vấn đề cho lớn để khai thác tin
tức nóng bỏng. Nhưng thực ra vụ tai tiếng về Obamacare đang trở thành một vấn
nạn cho ông Obama. Nó có thể biến ông trở thành một vị tổng thống tầm thường,
tệ hại như nhiều tổng thống khác ở nhiệm kỳ hai. Việc sửa chữa trang mạng Healthcare.gov
rồi đây có được thực hiện hoàn chỉnh, đúng kỳ hạn hay không là một chuyện, việc
thay đổi nhóm phụ tá cao cấp trong văn phòng tổng thống sẽ phải làm ra sao, hồi
sau sẽ rõ. Nhưng chắc chắn là uy tín của ông Obama đã bị sứt mẻ rất nhiều khi
ông để cho truyền thông, và các đối thủ Cộng Hoà khai thác lỗi lầm của chính
phủ. Rất nhiều câu hỏi được nêu ra: Liệu rằng chính sách về Obamacare có được
cứu vãn hay không? Nhiệm kỳ thứ hai của tổng thống sẽ bị tai hại đến mức nào
sau vụ này? Vì sao Bạch Cung lại qúa tự tin, và vụng về trong việc thi hành
luật Obamacare? Người ta đã phải tốn phí nhiều thì giờ về vụ làm gián điệp ở
trong nước và ở ngoại quốc, về sự thay đổi bất ngờ trong chính sách đối phó với
cuộc khủng hoảng ở Syria, không đồng thuận trong vấn đề thương thuyết với Iran,
và cuối cùng vụ tranh cãi về ngân sách làm suy giảm tốc độ phục hồi kinh tế.
Văn phòng tổng thống đã điên đầu với nhiều vấn đề nan gỉải. Bỗng dưng cái các
chuyên viên cao cấp lại để xảy ra rắc rối khi áp dụng luật bảo hiểm sức khoẻ.
Những khó khăn chồng chất khiến cho những người mến mộ ông Obama phải đặt câu
hỏi: “Chuyện gì đã xảy ra trong đội ngũ chuyên viên làm việc trong Toà Bạch Ốc
khiến cho cơ sự xảy ra tệ đến như vậy.”.
Lòng tin của người dân
vào chính phủ liên bang xuống thấp chưa từng thấy trong lịch sử. Hiện nay, mọi
chú ý đều dồn vào Tổng Thống và các thành viên viên cao cấp trong đảng Dân Chủ.
Uy tín của Tổng thống xuống rất nhanh. Theo cuộc thăm dò của báo Washington
Post và đài ABC hiện nay 57% dân chúng Mỹ nói họ chống lại luật Affordable Care
Act. Uy tín của tổng thống Obama xuống thấp chưa từng thấy, chỉ còn 41%, không
những về cách điều hành chính phủ, mà còn về chữ tín của tổng thống. Lòng tin
là một thứ hương phấn hết sức quan trọng giúp ông có thể theo đuổi chính sách
có thể không được lòng dân, nhưng ông vẫn thực hiện được vì dân chúng thích
ông.
Chuyên viên cao cấp
trong viện nghiên cứu Brookings Institution, ông William Galston, trước đây
từng làm cố vấn cho chính phủ Clinton, phải nói rằng: “Tình huống bây giờ hết
sức bấp bênh, mọi thứ đều bị nghi ngờ. Ông Obama không thể dễ dàng thay đổi chủ
đề chính trị, Luật bảo hiểm sức khoẻ là một việc hết sức quan trọng, mang dấu
ấn của ông Obama. Nó là một lời hứa long trọng ông đưa ra cho dân Mỹ. Nó không
chỉ là một nghĩa vụ luân lý, đạo đức mà còn là một sự cần thiết về chính trị.
Mọi chuyện khác đều không cứu vãn được uy tín của ông, trừ phi ông lèo lái được
con tầu đi đúng hướng trong việc sửa chữa thiếu sót khi thi hành luật bảo hiểm
sức khoẻ.”.
Không Giữ Đúng Những
Lời Hứa
TỔNG THỐNG RA TRƯỚC
CÔNG CHÚNG nhận lỗi, tỏ ý hối
tiếc, và hứa sẽ sửa chữa lỗi lầm, kể cả việc thay đổi nhân sự. Đó chính là thủ
tục quen thuộc ông Obama làm hai ba lần. Trong cuộc họp báo ngày 14 tháng11, và
cả khi nói chuyện riêng với phụ tá cao cấp, tổng thống Obama thú nhận chiến
dịch ghi danh áp luật bảo hiểm sức khoẻ được tung ra một cách vụng về, thật là
tai hại. Ông tự trách mình đã không biết đến những rắc rối xảy ra cho website.
Ông gây thiệt hại cho uy tín của những người khác trong đảng Dân Chủ, và từ nay
ông sẽ bị mất tự tin khi làm nhiều việc khác. Ông chia sẻ sự đau khổ của những
người bị công ty bảo hiểm từ chối, không tiếp tục bảo hiểm cho họ nữa. Ông dùng
thuật ngữ của môn “football”, chữ fumble - đánh rơi quả banh, để ám chỉ ông đã
thất bại nặng khi khởi sự áp dụng luật Obamacare.
Nhưng tất cả các cuộc
cải cách đều có kẻ thắng và người thua. Trong đó, việc chuẩn bị, lập kế hoạch
là phần chính yếu để cho luật Affordable Care Act thành công. Ở đây không có
vấn đề chụp hụt trái banh, hoạch định kế hoạch là phần cốt lõi của chương trình
bảo hiểm. Có người phải mua bảo hiểm, nhiều hơn mức họ cần dùng, để có thể bù
đắp cho chi phí bảo hiểm của những người già cả hay đau yếu. Mọi người dân Mỹ ở
Hoa Thịnh Đốn đều hiểu rõ điều này. Do đó, những người bênh vực luật
Obamacare tìm cách dụ ngon dụ ngọt công chúng khi họ tìm cách bán chương trình
bảo hiểm của mình cho 48 triệu người trong nước, chưa có bảo hiểm sức khoẻ.
Ngoài vấn đề chính
sách, còn có vấn đề chính trị. Việc thi hành luật Affordable Care Act gặp nhiều
tai tiếng cho đảng Dân Chủ đến nỗi ông Obama phải vội vàng ngưng áp dụng. Ông
yêu cầu công ty bảo hiểm tiếp tục cung cấp bảo hiểm thêm một năm cho những
người vừa bị cắt bảo hiểm. Biện pháp này bắt buộc các công ty bảo hiểm và những
viên chức phụ trách bảo hiểm ở mỗi tiểu bang phải thi hành ngay. Nhiều chuyên
gia tiên đoán rằng việc sửa chữa kiểu đó sẽ khiến cho lệ phí bảo hiểm tăng cao,
và người thọ thuế sẽ phải trả khoản bồi hoàn mà chính phủ trả thêm cho các công
ty bảo hiểm. Bà Sandy Praeger, Ủy Viên Bảo Hiểm của tiểu bang Kansas tiên đoán
rằng biện pháp sửa chữa của Tổng thống sẽ gây rất nhiều xáo trộn trong thị
trường bảo hiểm y tế, giá biểu lệ phí sang năm sẽ tăng cao.
Việc triển hạn bảo
hiểm cho những người vừa mới bị cắt bảo hiểm mới chỉ là một lỗi lầm đầu tiên.
Sau đó là việc Tổng thống thất hứa. Ông đã từng tuyên bố nhiều lần: “Nếu bạn ưa
thích bác sĩ hiện nay của bạn, bạn có thể tiếp tục đi bác sĩ đó.” Thực tế cho
thấy ông Obama đã không giữ lời hứa này khi thi hành luật Obamacare. Điều khoản
người mua bảo hiểm có quyền tự do chọn lựa bác sĩ không còn áp dụng từ
Indiana sang California để giữ mức lệ phí bảo hiểm xuống thấp. Ông cũng từng
hứa rằng những người sẵn có bảo hiểm ở sở làm sẽ không bị ảnh hưởng. Nhưng thực
tế cho thấy có một số người bị sở làm cắt bảo hiểm, hay phải bỏ tiền túi trả
phụ thêm rất nhiều nếu muốn được duy trì bảo hiểm cũ. Ông David Hogberg, một
viên chức cao cấp trong tổ chức National Center for Public Policy Research cho
biết “chắc chắn bảo hiểm y tế theo luật Obamacare sẽ khiến giới tiểu thương
phải tốn tiền mua bảo hiểm nhiều hơn.”. Cuộc thăm dò mới đây của tổ chức Public
Opinion Strategies cho thấy có đến 28% cơ sở kinh doanh nhỏ, với số nhân viên
từ 40 đến 500 sẽ bỏ không mua bảo hiểm sức khoẻ cho nhân viên được nữa vì tốn
phí quá cao. Ông Hogberg giải thích: “Khi chính phủ đòi hỏi công ty bảo hiểm
phải cung cấp thêm nhiều quyền lợi cho người có bảo hiểm, đương nhiên lệ phí
bảo hiểm sẽ phải tăng. Đó là lẽ điều không thể tránh được.”.
Bình thường hàng năm
mỗi cá nhân có quyền thay đổi bảo hiểm sức khoẻ của mình. Họ thay đổi vì nhu
cầu riêng của họ. Có đến 70% thay đổi xảy ra hàng năm. Có người nhận thấy nếu
họ ghi danh được vào chương trình Obamacare họ sẽ có một kế hoạch bảo hiểm tốt
hơn, và rẻ tiền hơn. Nhưng điều không may cho Bạch Cung là những lợi lộc do
Obamacare đem lại ít được người ta nói đến, như trường hợp thanh niên được tiếp
tục hưởng bảo hiểm theo cha mẹ cho đến năm 26 tuổi. Trong lúc đó, bất cứ một
khó khăn, hay trục trặc nào cũng đổ lỗi cho luật Obamacare. Phe Cộng Hoà khai
thác mạnh yếu điểm này. Họ tuyên bố: “Đạo luật xâm phạm vào quyền tự do của cá
nhân lại không áp dụng được khi đem ra thi hành.”. Chắc chắn họ sẽ lập đi lập
lại ý kiến này trong nhiều cuộc bầu cử năm 2014.
Những Vụng Về, Sai
Lầm Của Chính Phủ Obama
KHI CÒN LÀ MỘT ỨNG CỬ
VIÊN TỔNG THỐNG, ông Obama tỏ ra tự
tin, coi thường thủ thuật chính trị. Ông chê ê kíp của tổng thống Clinton làm
việc cực khổ như lực sĩ chạy điền kinh. Ông không cần biết đến vấn đề guồng máy
chính phủ nên LỚN hay NHỎ, ông sẽ lập ra một guồng máy chính phủ THÔNG
MINH. Trong đợt tranh cử vòng đầu hồi năm 2008, ông nói: “Tôi ra tranh cử tổng
thống không phải để làm người điều khiển một guồng máy hành chính. Việc làm của
tôi là lập ra viễn kiến - vision. Tôi sẽ ra chỉ thị guồng máy hành chánh phải
làm việc theo chiều hướng nào.”. Bà Hillary Clinton đã phản pháo bằng cách nhắc
nhở ông Obama: “Tôi nghĩ điều quan trọng là chúng ta cần một Tổng Thống hiểu rõ
rằng ông ta phải trực tiếp điều hành guồng máy chính phủ.”.
Ít ra là bản thân ông
phải trực tiếp trông nom việc thực hiện sáng kiến của ông. Cho đến ngày 1 tháng
10 vừa qua, ông Obama vẫn tin rằng việc đăng ký gia nhập chương trình bảo hiểm
Obama sẽ dễ dàng như mua một cái TV hay mua vé máy bay qua internet. Đến khi sự
việc xảy ra không đơn giản như họ tưởng, chính phủ bèn giải thích rằng dân
chúng qúa hăng say đăng ký gia nhập, khiến cho trang mạng không làm xuể. Mãi về
sau, người ta mới công nhận rằng việc đăng ký không đơn giản như chính phủ
nghĩ, vì hệ thống bảo hiểm sức khoẻ rất phức tạp, phải so sánh, phải tìm
hiểu thu nhập của người xin đăng ký…. Bà Elaine Kamarch, trước đây từng làm
việc cho chính phủ của ông Clinton, hiện đang đứng đầu tổ chức Center for
Effective Public Management của Viện Brookings nhận xét rằng: “Tổng thống Obama
chưa bao giờ có được những phụ tá có kinh nghiệm về vấn đề quản trị hành chánh
công. Tuy tôi không đồng ý với hai ông James Baker và Dick Chenney về mặt chính
trị, nhưng tôi phải công nhận là hai ông này rất giỏi về hành chánh. Chính phủ
của tổng thống Obama không có ai sánh kịp với hai ông này.”.
Tại sao ông Obama
không biết trước những khó khăn sẽ xảy ra? Trong một cuộc họp báo, ông thú
nhận: “Tôi đã không được thông báo đầy đủ về sự phức tạp của vần đề. Lẽ ra việc
đăng ký phải dễ dàng, đơn gỉan như mua vé máy bay qua hãng Travelocity hay mua
hàng qua Amazon.”. Tổng thống Obama phải đích thân kiểm soát lại một tuần trước
khi tung ra chiến dịch đăng ký trên mạng.
Những cố vấn, phụ tá
làm việc trong Bạch Cung làm việc như thế nào để đến nổi Tổng thống không được
thông tri trước sự việc quan trọng như vậy. Theo chỗ chúng tôi điều tra thì
thấy rằng từ hồi tháng Ba, cố vấn của công ty McKinsey & Co đã báo động cho
các cố vấn cao cấp của tổng thống qua 14 tấm hình bằng slide show về những rủi
ro có thể xảy ra khi bắt đầu tung ra chiến dịch đăng ký. Đến tháng Tư, Chủ tịch
Ủy ban tài Chánh thượng viện, ông Max Baucus cũng cảnh cáo trước rằng chính phủ
chưa làm đầy đủ việc gỉai thích và quảng bá cho dân chúng rõ về luật bảo hiểm
sức khoẻ. Ông còn nói thẳng với bà Kathleen Sebelius, Bộ trưởng Y Tế rằng: “Tôi
muốn cảnh cáo trước cho bà rõ là chuyến xe lửa về bảo hiểm y tế sắp sửa lao
nhanh xuống vực thẳm.”. Đến tháng Bảy, chính ông Henry Chao, Phó Giám đốc về
tin học của Centers for Medicare and Medicaid cũng bắt đầu tỏ ra hết sức lo
lắng sẽ xảy ra tai hoạ khi bắt đầu áp dụng luật Obamacare.
Nhưng tất cả phụ tá,
cố vấn ở Toà Bạch Ốc vẫn cố tình bưng bít, không báo cho Tổng thống biết, cứ
coi như mọi chuyện sẽ xảy ra một cách bình thường để Tổng thống yên tâm.
Tổng Thống
Có Thể Cứu Vãn
Được
Tình Thế Hay Không?
TỔNG THỐNG TUYÊN BỐ
RẰNG ÔNG CÒN một chiến dịch
vận động quan trọng khác phải làm đó là hoàn thiện việc cải tổ hệ thống
bảo hiểm y tế. Hồi đầu năm nay ông mời một chuyên gia hàng đầu về thăm dò dư
luận là ông David Simas vào Bạch Cung làm việc. Trách nhiệm của ông Simas là
làm sao “bán” được chương trình cải tổ y tế cho dân chúng Mỹ. Đây là một công
tác hết sức tế nhị, nó không giống như việc vận động tranh cử, hay vận động
hình thành một đạo luật. Hồi tháng Bảy, ông Simas nói với báo TIME như sau:
“Bảo hiểm sức khoẻ là một vấn đề hết sức riêng tư của từng cá nhân. Chúng
ta gửi người mua bảo hiểm đến một nơi họ phải chọn quyết định có mua hay không
một sản phẩm hoàn toàn xa lạ đối với họ.”. Nhưng ông Simas rất tự tin vào cuộc
cải tổ y tế. Ông cho rằng luật Obama sẽ được dân chúng mến chuộng và cám
ơn.
Cứ nghĩ như vậy nên
những người thuộc đảng Dân chủ mới giật mình tỉnh ngộ khi nhận thấy họ đang bị
hố nặng. Nếu bầu cử giữa nhiệm kỳ xảy ra vào lúc này, chắc chắn đảng Dân Chủ sẽ
thua to. Họ hết sức tức tối khi những ưu điểm của luật Obamacare như việc mở
rộng chương trình Medicare cho nhiều người, việc cung cấp bảo hiểm cho những
người có bệnh từ trước, và việc cho thanh niên dưới 26 tuổi được tiếp tục hưởng
bảo hiểm theo cha mẹ không hề được nhắc đến. Đó là những điểm son của luật
Obamacare, nhưng chẳng được nhiều người chú ý trong cơn “bão tố” về bảo hiểm y
tế hiện nay. Những đảng viên Cộng Hoà trong quốc hội không màng xem xét lại
những điểm tốt đó, họ chỉ nằng nặc đòi tiêu hủy luật Obamacare.
Phụ tá của ông Obama
lý luận rằng việc phải làm ngay lúc này là sửa đổi điạ chỉ gia nhập chương
trình Obamacare, không nên trách cứ, hay đổ lỗi cho nhau. Một viên chức cao cấp
trong Bạch Cung nói: “Khi website hoạt động tốt, mọi chuyện khai thác về chính
trị của vấn đề sẽ qua đi. Nếu bạn thuê nhà thầu đến sửa nhà, hắn làm hư chuyện,
bạn nên bảo hắn sửa chữa lại cho tốt, bạn không nên đuổi hắn đi và mướn nhà
thầu khác.” . Trong lúc đó, tại Quốc Hội, ông Henry Chao gỉải thích với các nhà
lập pháp rằng hệ thống ghi danh vẫn còn khoảng 30% đến 40% công việc chưa làm
xong.
Một số người của phe
Dân Chủ cho rằng họ còn dư thời gian để sửa chữa hệ thống cho kịp đến tháng 11
năm 2014 mới có bầu cử. Trong lúc đó, phe Cộng Hoà tiếp tục chỉ trích, hài tội
luật bảo hiểm y tế. Sự kiện sẽ tiếp tục rối rắm thêm nếu đến ngày 30 tháng11
website Healthcare.gov chưa được sửa chữa hoàn chỉnh, hay nếu đến tháng Giêng
năm 2014, nhiều người thấy mình phải trả thêm tiền bảo hiểm nhiều quá, và nếu
đến ngày 31 tháng Ba vẫn chưa có nhiều người trẻ không có bảo hiểm sức khoẻ từ
chối ghi danh.
Đảng Dân chủ sẽ gặp
khó khăn lớn nếu vấn đề không được sửa chữa kịp thời trước kỳ bầu cử năm tới.
Khi đó, cử tri sẽ nghĩ rằng đảng Dân Chủ yếu đuối, thiếu tài năng quản trị
guồng máy chính phủ.
Nhưng còn một vấn đề
nữa mà ông Obama sẽ phải đối phó là phe chống đối sẽ than trách rằng dân
Mỹ phải trả qúa nhiều cho bảo hiểm y tế, trong lúc họ nhận được quá ít.
Chi phí y tế lên đến 18% Tổng sản Lượng Quốc Gia, so sánh với các nước tiền
tiến khác, Hoa Kỳ có nhiều người không có bảo hiểm y tế, tốn phí cho y sĩ cao
hơn nước khác, tỉ lệ bác sĩ tính trên đầu người ít hơn, và tuổi thọ cũng thấp
hơn so với nhiều nước khác.
Nếu không có gì thay
đổi trong hệ thống bảo hiểm y tế, rồi đây nạn nhân mới sẽ không còn là vấn đề
nợ nần, bệnh tật mà là niềm tự hào của dân tộc, và những ước muốn của Hoa Kỳ
không thành tựu. Ông Obama khi ra tranh cử đã dương cao hai khẩu hiệu HY VỌNG
và THAY ĐỔI. Nhưng cả hai điều này đều không có, hay chỉ được thực hiện
rất yếu. Quân đội thì quá mệt mỏi vì hai cuộc chiến. Ngân hàng vẫn chưa lấy lại
được niềm tin của công chúng. Quốc Hội là một định chế tồi tệ chỉ biết gây rắc
rối, trở ngại, và Chính Phủ Liên Bang như là người dưng, đứng bên
lề, không dấn thân làm được việc gì ra hồn.
Cuối cùng ông Obama có
một cơ hội hiếm có để làm một kỳ công thật đẹp: vừa cải tạo xã hội, vừa
đem lại bảo hiểm y tế cho tất cả mọi người dân. Ông phải làm cho được sứ mạng
lịch sử này. Ráng lên đi Tổng thống Obama!!!.
Nancy Gibbs /
TIME ngày 2/12/2013.
Nguyễn Minh Tâm lược
dịch
NANCY GIBBS
NGUYỄN MINH TÂM dịch
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét