TANG CHỨNG VÀ DẤU VẾT 
     

  Dấu vết có tính khoa học

Cách nay hơn 35 năm, khi còn là một Sinh Viên Sĩ Quan Cảnh Sát thụ huấn tại Học Viện Cảnh Sát Quốc Gia Thủ Đức, mỗi khi đến giờ học về môn Hình Sự Tố Tụng, tôi thường bị choáng  ngợp vì đầu óc của tôi không thể nào phân biệt được giữa việc truy tìm dấu vết của ngành Cảnh Sát Khoa Học và việc đi tìm tang chứng của ngành Cảnh Sát Hình Sự, mặc dầu các giảng sư đã giải thích rất cặn kẻ, nhất là thầy Tiến sĩ Trần An Bài. Nhiều người bạn đồng khóa cũng đã giúp tôi không ít trong việc phân biệt rõ ràng sự kiện này, nhưng tôi vẫn không sao hiểu nổi, và cứ thế đưa tôi vào tình trạng không nắm bắt được bài học, nên khi thi tốt nghiệp môn này tôi có điểm thấp nhất .

Ra trường tôi về ngành đặc biệt, sau một kỳ thi tuyển chọn của khối Đặc Biệt Bộ Tư Lệnh Cảnh Sát Quốc Gia. Khi thụ huấn xong khóa 3 Cán Bộ Điều Khiển tại trường Tình Báo Trung Ương , tôi được thuyên chuyển về một tỉnh nhỏ ở miền Đông Nam Bộ và được bố trí làm việc tại một quận lỵ hẻo lánh .

Ở đây, khi bắt tay vào công việc điều tra để  tìm tang chứng – dấu vết, tương đối phức tạp nhưng thật là khoa học này, tôi dần dần  mới hiểu và phân biệt về thế nào tang chứng và dấu vết!

Với tư cách là người đứng đầu ngành đăc biệt của Bộ chỉ Huy Cảnh Sát Quận tôi đã trực tiếp điều tra nhiều vụ có tính lẫn khuất buộc tôi và những người cộng tác phải động não và truy tìm, nhờ vậy tôi đã có một số ít kinh nghiệm nên hiểu ra rằng: Tất cả những gì đã và đang tồn tại đều để lại dấu vết. Dấu vết có mặt khắp nơi: trong ký ức, trong lịch sử, trên các vật thể , trên trái đất và trên vũ trụ. Dấu vết có tính vật chất và phị vật chất, dấu vết xa xưa và dấu vết mới qua, Nơi nào có sự sống và vận động – nơi đó có dấu vết, dấu vết chéo chồng nhau.

Mọi dấu vết đều chứa một lượng thông tin nhất định. Đối với chúng ta, giá trị chủ yếu của dấu vết chính là ở đó. Những dấu vết in trên đá vôi ở công trường khai thác đá ở núi Bà Đen  giới thiệu cho chúng tôi hiểu biết về cuộc sống du canh của người Chăm đã sống qua nơi này cách đây gần hơn thế kỷ. Vết máu rơi rải rác trên đường rút lui của giặc cho chúng ta đoán được hướng tháo chạy của kẻ thù… Dấu vết các sự vật và hiện tượng của thế giới quanh chúng ta trên phim ảnh và các nhũ tương nhạy sáng khác chứa đựng một lượng thông tin khổng lồ . Một vệt sao băng sáng chói – dấu vết trên bầu trời – cung cấp cho nhà khoa học  tin tức từ chiều sâu của vũ trụ. Vệt trắng của máy bay đang chiếm lĩnh tầng cao, cho biết tính chất luồng không khí dọc tuyến  bay và những tài liệu về chính máy bay. Những chiếc đĩa với rãnh ghi âm, kích thước hiển vi đã trở thành tài sản quí giá của hàng triệu con người, gìn giữ cho chúng ta và các thế hệ mai sau, giọng hát của Duy Khánh, Thái Thanh, Nhật Trường ...., tiếng đàn kỳ diệu của Đặng Thái Sơn, Văn Vĩ , Năm Cơ…

Thời gian tồn tại của dấu vết không giống nhau. Đôi khi đó chỉ là khoảnh khắc- như dấu vết của các hạt vũ  trụ bay nhanh để lại trên bầu trời. Cũng có trường hợp dấu vết lưu lại hàng triệu, thậm chí hàng tỉ năm. Thí dụ dấu vết của hạt nhân tích điện  bay xuyên qua vật chất thiên thạch. Khỏanh khắc và vĩnh cữu! Nhưng nói về dấu vết là nói về những cái đã qua. Tương lai chưa có thể ghi lại dấu vết. Nhưng dấu vết giúp cho việc tìm hiểu về quá khứ, bắc một chiếc cầu giữa quá khứ và hiện tại, cho phép con người thâm nhập vào cả tương lai.

Dấu vết cho phép thấy lại những sự vật và hiện tượng chìm lắng trong không gian và thời gian, tìm hiểu những bí mật của lịch sử, khám phá những bí ẩn của thiên nhiên và giữ gìn kỷ niệm về quá khứ. Nhưng không phải bao giờ dễ dàng tìm thấy dấu vết . Việc tìm dấu vết, nhất là dấu vết của quá khứ xa xăm, thường là một công việc rất phức tạp.  Hãy nhớ lại trường hợp của Henrich Stieman  tìm kiếm dấu vết của thành Toroa huyền thoại. Quá trình tìm kiếm nhiều dấu vết “ hiện đại” cũng không đơn giản. Chúng ta đều biết các nhà bác học đã áp dụng kỹ thuật phức tạp và những thủ pháp tinh diệu  đến mức nào để săn đuổi dấu vết của các hạt neutron tuy có mặt khắp nơi nhưng không sau thu nhận được.

Thông thường việc nhận thức các dấu vết đã thu nhận được cũng không đơn giản. Những thông tin chứa trong dấu vết thường được “mã hóa” cẩn  thận, khó có thể đạt tới bằng tri giác trực tiếp. Do vậy việc tìm kiếm các dấu vết phát hiện những qui luật , hình thành chúng , khám phá và giải thích những tín hiệu chứa trong chúng là một cực kỳ phức tạp. Những nhiệm vụ đó chỉ có thể giải quyết thành công dựa trên cơ sở khoa học. 

Trong ngành Cảnh Sát Khoa Học và Hình Sự hay cả ngành Cảnh Sát Đặc Biệt cũng có một bộ phận chuyên nghiên cứu dấu – kỹ thuật điều tra . Nó nghiên cứu dấu vết 

“ với mục đích sử dụng chúng để khám phá, điều tra phòng ngừa tội ác” . Trong số các sự vật và hiện tượng muôn hình muôn vẻ của thế giới vật chất. Nhân viên cảnh sát chỉ chọn lựa những đối tượng có quan hệ nhân quả với một tội ác nào đó. Và chỉ có thế thôi! Toàn bộ những dấu vết còn lại đều nằm ngoài phạm vi nghiên cứu của kỹ thuật điều tra. Ngành khoa học cơ bản rộng lớn về các dấu vết – có thể tạm gọi là khoa học dấu vết  .

Có lẽ tổ tiên sơ khai của chúng ta – những người thợ săn truy lùng thú vật  - là những người đầu tiên để ý xem các dấu vết . Lăn theo dấu vết họ xác định được đường đi quen thuộc của con mồi . Họ đào hố bay và dựng ổ phục kích trên những con đường đó. Từ thời xa xưa ấy tới nay con người đã tích lũy được biết bao kinh nghiệm trong việc tìm kiếm giải thích dấu vết . Dấu vết được xem xét không riêng chỉ cho các người lính cảnh sát hình sư, khoa học hay đặc biệt mà có thể cho toàn tổng các ngành nghề nhà vật lý học , y học , nhà nghiên cứu nghệ thuật, đạo diễn điện ảnh … 

Có những lãnh vực nhận thức trong dấu vết là nguồn thông tin vô giá duy nhất cho phép khôi phục lại những mắt khâu lịch sử của loài người và vũ trụ tưởng chừng thời gian vĩnh viễn xóa nhòa. Thí dụ chỉ dựa vào dấu vết có thể biết về sự tồn tại  của những sinh vật trên trái đất  vào những kỷ nguyên xa xôi. Có những ngành khoa học chỉ dựa vào dấu vết để phát hiện những phân tử có kích thước  cực nhỏ  và thời gian tồn tại ngắn ngủi tới mức khả năng cảm nhận  của các giác quan chúng ta, dù được kỹ thuật hiện đại nhân lên hàng ngàn lần  cũng đành chịu bó tay. Điều này có thể gặp trong ngành vật lý. Trên thực tế, thậm chí đã từng có những dấu vết ngẫu nhiên dẫn tới những phát minh mang ý nghĩa thời đại. Đó là trường hợp Anry Beckeren, người phát hiện trên tấm phim ảnh có một vết sẩm mang dáng dấp mẫu khóang vật  tình cờ đặt trên hộp phim. Khoáng vật này chứa muối urani. Dấu vết ngẫu nhiên đó – vâng , chính là dấu vết !  - đã dẫn đến sự phát minh ra hiện tượng phóng xạ.

Thế giới dấu vết không ngừng biến động . Cùng với tiến bộ của khoa học và kỹ thuật , các dạng dấu vết mới khác liên tiếp xuất hiện. Người ta nhận thức được qui trình hình thành của dấu vết và sử dụng chúng để giải quyết những nhiệm vụ khoa học thực tiễn . Cách đây chưa lâu, ai đã dám nghĩ tới ghi đồng thời âm thanh và hình ảnh trên một băng từ ? Hoặc nghĩ về những dấu vết ghi trên băng ảnh nổi có khả năng khôi phục toàn cảnh hình ảnh  của vật thể? Hiện nay, những dấu vết như thế và những loại khác nữa đang được tích cực áp dụng trong khoa học , kỹ thuật , nghệ thuật và đời sống.

Việc sử dụng dụng rộng rải các dấu vết và những kinh nghiệm phong phú tích lũy trong các lĩnh vực hoạt động khác nhau  của nhân loại đang chờ đợi được sự nhận thức sâu sắc về mặt lý luận. 

Như thế chúng ta có thể kết luận rằng  nghiên cứu dấu vết đó là một khoa học, có tính chiến lược và trang rộng trên nhiều lãnh vực thực tế là góp phần vào sự khám phá đưa đến sự phát minh cần thiết, giúp con người trong đời sống. 

Tang chứng có tính thực tiễn và ngắn hạn.

Tang chứng ?  ( Evidence)  theo nghĩa thông thường bất cứ chứng cớ nào được đưa ra một cách hợp pháp tại phiên xử  với ý định thuyết phục tòa  hoặc bồi thẩm đoàn về sự thật  của một sự kiện đang được xét xử . Bằng chứng bằng lời khai hữu thệ bởi các nhân chứng, các hồ sơ , tài liệu, hình ảnh và các tang vật .

Theo nghĩa trên, tang chứng là một hiện thực cụ thể, có thể là người, vật, hình ảnh … được ghi dấu lại qua một hành động có thật, không thể là mơ hồ như trường hợp truy tìm dấu vết . Hơn nữa những tang chứng có tính ngắn hạn và cấp thời nhằm bằng chứng trưng bày cho một sự việc, ngoài ra tang chứng còn có tính bảo mật trên phương diện điều tra. Nhiều vụ án kéo dài cả hàng năm cũng không có đủ tang chứng để tòa án luận tội đành phải đóng hồ sơ .

            Thí dụ “ về vụ án cái chết của tổng thống thứ 35 của Mỹ Fitgerald Kennedy đã dường như không được công khai kết thúc trong những thập niên trước đây.Thực tế thì giới điều tra đã bối rối trong dịp này.Trong khi đó thì giới báo chí,nhà xuất bản và giới điện ảnh đã thủ đắc thu lượm đô la rất nhiều trong những năm qua khi khai thác nhiều khía cạnh trong vụ án này.

            Trong hơn 30 năm qua, hàng trăm cuốn sách và các bộ phim đã được thực hiện bởi các luậtsư, phóng viên,các tay lường gạt, những kẻ a dua và những người tập tành làm thám tử đã tiết lộ đủ thứ những chuyện phanh phui đặc biệt về người gọi là “ kẻ ám sát  Kennedy”.Nhưng thực ra họ chỉ dựa vào báo cáo của Earl Warren mà thôi. Giới phim ảnh và báo chí đã làm cho ủy ban Warren phải điên đầu,mà đau đầu nhất là người thân của tổng thống Kennedy nên họ đã thốt lên “Họ còn nói chuyện này trong 100 năm nữa!”.

            Trong cả hàng loạt  “ âm mưu” của giới làm phim và nhà xuất bản suy diễn cũng có một số những sự kiện đã làm cho người dân Mỹ hoang mang.Có người tự hỏi “ vậy còn ai không dính líu tới âm mưu nào?” .Họ đã hướng dẫn người dân Mỹ theo một lối nhìn “ma thuật” để người dân Mỹ mất đi phương hướng và họ phải tự hỏi với chính họ.

           Theo những giới làm phim và nhà xuất bản thì họ đã đưa ra nhiều âm mưu nhằm triệt hạ tổng thống Kennedy. Thứ nhất họ cho là có liên quan đến Liên xô và Cu ba .Aâm mưu thứ hai là âm mưu của nhóm đảo chánh lầu năm góc,các nhà công nghiệp quân sự, các nhà quân sự cao cấp,các nghị sĩ liên kết với nhau để loại trừ Kennedy vì ông từ chối đưa quân vào Việt nam .Aâm mưu thứ ba là ở Dallas .Một người tỉ phú người Texas có liên hệ đến phong trào cực hữu và phân biệt chủng tộc ,đã hợp đồng với Lee Oswald .Sau vụ ám sát, lẽ ra Oswald đã bị cảnh sát viên Tippit bắn chết ,nhưng Lee Oswald ngờ vực đã ra tay trước .Ruby đã giết Oswald với sự hổ trợ của cảnh sát Dallasđể bịt đầu mối. Aâm mưu thứ tư của phe phân biệt chủng tộc .Những người ở miền nam thuộc tổ chức “Civil Right” đã quyết định triệt hạ tổng thống Kennedy trước rồi đến Robert Kennedy.Aâm mưu thứ năm ,là của Mafia và các bố già như Santo Trafficante và Carlos Marcello muốn trả thù anh em Kennedy đã xử tội chúng. 

           Người ta còn viết Oswald đã tự ý giết Kennedy trước khi Mafia ra tay,người ta còn giả định rằngcó từ 3 đến 6 tay súng của Mafia đã có mặt trong lúc bắn cùng với Oswald và không hề hay biết anh ta có mặt bên trong cửa sổ .

            Người ta còn nói đến một Oswald giả và thậm chí khẳng định là có hai Oswald .Năm 1976 Micheal Ed dơes một nhà văn Anh giới thiệu kịch bản như sau : Oswald thật đã bị thủ tiêu sau khi qua thăm Liên xô và bị thay bằng một nhân viên KGB nói sỏi tiếng Anh ,người này đã cưới Marina bằng giấy tờ của Oswald rồi vào Mỹ năm 1962 để giết tổng thống Mỹ,sau đó bị Ruby sát hại .Nhưng sau này Ed dơes đã bị hố to vì sau khi quật mộ của Oswald vào tháng 10 năm 1981 thì quả thật đấy là một Oswald thật .Oâng ngạc nhiên ,nhưng không thất vọng ông nói: “ Đơn giản là tôi chỉ muốm biết rõ sự thật hơn” .Tất cả chi phí việc quật mồ đều do ông ta đài thọ.

            Cùng với những kẻ đi tìm “ bí mật thế kỷ” những kẻ ăn theo cũng đã cho mình là tác giả thật của vụ án ,nhưng lại không tiết lộ chi tiết,chẳng hạn như trong lần cung khai tên Charles Harrelson đã bị truy nã vềtội ám sát một quan tòa ở Texas cho rằng chính hắn là thủ phạm vụ ám sát Kennedy .Còn tên Robert Easterling đã từng ngồi tù và đã kể cho phóng viên Henry Hurt vào năm 1985 rằng hắn đã bắn Kennedy theo lệnh củ Fidel Castro!. Và vào năm 1989 một cảnh sát ở Dallas có tên là Ricky White hắn đã tuyên bố rằng cha hắn là Roscoe vừa qua đời đã bắn Kennedy từ đồi cỏ, nơi được xem là có nhiều tay xạ thủ ẩn nấp.hắn cho biết là đã tìm thấy băng ghi âm và lời thú tội của cha mình trong nhà kho. 

           Cũng theo lời tuyên bố đại loại kiểu này một nhà làm phim người Anh đã mua bản quyền câu chuyện của Christian David ,người bị tù vì sử dụng ma túy cho rằng 3 sát thủ người Pháp ở đảo Corse đã giết Kennedy .Câu chuyện có vẽ tầm phào này được báo chí thế giới đề cập tới nhiều vàkẻ làm phim người Anh đã cho ra bộ phim “ Những kẻ hạ thủ Kennedy” .Nhưng thực tế 3 tên người Pháp này chưa có lần nào hân hạnh đến Dallas  và trong thời điểm xãy ra vụ ám sát 3 tên này có người còn trong quân đội và có kẻ thì đang ngồi tù .

           Có khoảng 28 người đã thú nhận tội giết Kennedy. Năm 1967 Jim Garrison một luật sư cấp quận ở New Orleans đã gây tiếng vang với tư liệu nhiều kỳ “những bí mật ở Dallas” .Oâng ta triệu tập các nhà báo và tuyên bố đầy phấn khích : “ tôi đã giải đáp được bí mật Kenned .Tôi có mọi bằng chứng … không có tên nào thoát khỏi công lý,ngoại trừ cách tự vận” 

            Theo ông ta âm mưu được hình thành tại một căn hộ ở Miami, trong bửa tiệc của giới đồng tính luyến ái cực hữu liên hệ với giới chính quyền cao nhất nước . Jim Garrison không nắm trong tay bằng chứng nào, nhưng ông cũng làm cho một nhà công nghiệp đáng kính Clay Shaw  bị bắt vì một trong những người tổ chức cái gọi là âm mưu cũng có tên Clay….Clay Sha w từng là sĩ quan chiến tranh và nhiều lần được thưởng huân chương .Ở sự lừa dối ngông cuồng của Jim không thành công .Sau  ba mươi bốn ngày tranh luận bồi thẩm đoàn đã tuyên bố Clay Sha w trắng án trong vòng chưa đầy một giờ . Bị lụn bại sau hai năm kiện cáo Clay đâm đơn kiện Garrison vì tội lạm quyền và bức hại người vô tội ,nhưng ông đã mất trước vụ kiện .Tuy rằng đây là giả thuyết hoang tưởng của Jim ,nhưng vào gần đây trong một tiết mục của kinh truyền hình Pháp cũng đã nhắc lại.

            Năm một ngàn chín trăm bảy mươi chín, trong một bản báo cáo chính thức của ủy ban Thượng viện điều tra về vụ ám sát ( Kennedy & mục sư  King) xác nhận báo cáo của Warren  Oswald là tác giả của các phát đạn . Nhưng có chín mươi lăm phần trăm khã năng một sát thủ thứ hai đã bắn từ đồi cỏ ,nhưng không trúng ai.Kết luận “ tổng thống có thể bị ám sát do một âm mưu” Năm một ngàn chín trăm tám mươi tám Bộ Tư Pháp Hoa kỳ cho ngưng mọi cuộc điều tra đang tiến hành và xếp hồ sơ hai mươi lăm năm sau vụ việc với kết luận rằng không có chứng cớ rõ ràng nào về một âm mưu.

            Tưởng cũng nên hiểu phần nào về ủy ban Warren .Mục đích ủy ban này thành lập để nhằm trấn an lòng người dân Mỹ. Thành phần gồm các cơ cấu tổ chức chính quyền ,đứng đầu là quan tòa Warren ,về phía lập pháp gồm có sáu nghị sĩ và dân biểu .Trong sáu vị này có Geral Ford (sau này là tổng thống Hoa kỳ) ,bên cơ quan tình báo có giám đốc CIA Allen Dulles .Mười bốn nhân viên an ninh cũng như các chuyên viên đạn dược ,hai chục luật sư ,biên tập viên và điều tra viên .Đây là một ủy ban có quyền hạn rộng nhất .Riêng về ngành cảnh sát liêng bang (FBI) cũng đã cử đến tám chục nhân viên đến tiếp sức cho văn phòng ủy ban ở Dallas.Mọi tin tức trong nước và ngoài nước có liên quan đến vụ án đều phải được thu thậpvà báo cáo rõ ràng,những lượt điều tra tìm hiểu nguồn tin FBI đã có hơn 2 6. 550 cuộc thẩm vấnvà soạn thảo 2 300 báo cáo ,tổng cộng là 2 5400 trtang đã đệ trình lên ủy ban .Trong nội bộ các nhân viên mật vụ đã thẩm vấn hơn 1 500 người và đã gởi đi 800 báo cáo dày tổng cộng 4 600 trang .Riêng về phần ủy ban đã nghe 552 nhân chứng trong đó có tổng thống Johnson ,thống đốc Connally và Marina Oswald vợ của Oswald .Các nhà lãnh đạo Mỹ cũng phải ra điều trần và tường trình các hoạt động của nhân viên dưới quyền của mình.Từ ngoại trưởng Dean Rusk,Bộ trưởng tài chánh Douglas Dillon cho đến giám đốc CIA John Mccone,Giám đốc FBI Edgar Ho over và chỉ huy mật vụ James Ro wley cũng phải tuyên thệ khai báo trong vòng bí mật .Bà Jackie Kennedy thì được quan tòa Warren thẩm vấn tại nhà .Warren cũng hỏi cung tên Jack Ruby kẻ đã ám sát Oswald tại nhà tù Dallas .Uûy ban này làm việc cật lực trong vòng 10 tháng liên tục và đã đệ trình lên tổng thống Johnson một báo cáo gồm một tập dày 4 70 trang và 2 6 tập biên bản hình ảnh. Nhưng cuối cùng vấn đề ai giết Tổng thống Kennedy cho đến  nay vẫn còn trong vòng nghi vấn. Quần chúng duy nhất có cách nghĩ là Oswald giết . Và vụ án đã bị khép kín.” 

            Một vụ án khác cho đến nay, cũng vẫn được xem như khép lại, đó là vụ án của cô đào Marylyn Monroe. Sau mấy chục năm các cơ quan tư pháp và tình báo Mỹ  cố  tìm rùng sục khắp mọi nơi để tìm tang chứng để kết tội, nhưng ngành tư pháp của Mỹ phải đành bó tay, không thể đưa ra bằng chứng nào cụ thể khả tín để tìm ra cái chết của cô đào này. Sở dĩ người ta không thể tìm ra tang chứng  bởi có quá nhiều tang chứng trong cùng lúc  nên tang chứng đã bị đánh lạc hướng.

            

           Sự tương quan giữa tang chứng và dấu vết.

           Khi tòa  án xử một vụ án và muốn có mức độ chính xác, như vụ án giết người chẳng hạn đều cần phải có tang chứng: có thể là khẩu súng , con dao hay những khí cụ khác. Những thứ đó gọi chung là phương tiện để giết người, và thường những phương tiện này sau khi thi hành tội ác, hung thủ ít khi bao giờ để lại hiện trường, chỉ trừ trường hợp cố tình dùng phương tiện để du oan cho một người khác, mục đích cố ý đánh lừa công cuộc điều tra. Trong trường hợp như thế thì việc đi tìm tang chứng thực cần phải liên quan đến việc truy tìm dấu vết bởi dấu vết là điều kiện duy nhất có khả tín để tìm ra tang chứng. 

Câu chuyện  một phụ nữ giết chồng bằng rượu ngâm lá ngón ở Lạng Sơn gần đây báo chí trong nước đã đăng tải. Cho thấy anh X bị chị T giết chết hơn 6 ngày mới tìm thấy  khi xác đã rửa mục , mà điều tra viên chưa tìm ra manh mối. Nhưng sau đó nhờ vào dấu vết trong khu vực anh X chết có một lọ chai lạ, mà theo dân cư vùng đó ít khi thấy có bao giờ. Phăng lần theo dấu vết cơ quan điều tra đã bắt được thủ phạm là chị T vợ của anh X.

Vụ án giết trẻ sơ sinh. 

Tang vật giết trẻ sơ sinh là chiếc áo cũ rách của một người đàn ông, sau khi tóan điều tra lần mò theo một chất màu trắng nhờn nhợt đượm ít máu  rơi trên con đường mòn dẫn đến khu rừng. Và từ dấu vết này toán điều tra đã biết được dụng cụ giết trẻ sơ sinh là một chiếc áo cũ . Vì nghi ngờ vợ ngoại tình và có con với người đàn ông khác trong thời gian mình đi vắng, anh Hùng đã dùng áo bịt chặt miệng đứa trẻ vợ vừa sinh ra và vứt vào rừng. Đứa bé đã chết. Và anh Hùng đã bị bắt . Qua vụ án trên thấy được sự tương quan rất chặt chẻ giữa tang chứng cũng là dụng cụ gây ra tội ác và dấu vết liên hệ rất mật thiết. 

Trong vụ bắt gọn nhóm thanh niên khuynh tả trong khuôn viên đại học Luật khoa Sàigòn năm 1974, nhờ vào dấu tay in đậm một tờ truyền đơn trước cổng trường, điều tra viên của tổ nội chính phăng lần ra và dùng kỹ thuật xâm nhập sau đó đã tóm gọn toàn ổ sinh viên khuynh tả chuẩn bị kế họach bắt cóc các giáo sư  có lập trường quốc gia.

Qua những vụ án điển hình trên, chúng ta thấy được giá trị tương quan của dấu vết và tang chứng. Tang chứng vì có tính ngắn hạn và được bảo mật nên mức độ mai một rất thấp, nhưng dấu vết có nhiều nguy cơ lẫn mất. Chiến tranh là kẻ thù độc ác nhất của dấu vết , ngọn lửa chiến tranh đã thiêu đốt vĩnh viễn những dấu vết vô giá của nền văn minh nhân lọai.

Kết Luận

Tóm lại, nhờ vào sự học hỏi và sự làm việc trực tiếp khi còn trong ngành cảnh sát đặc biệt trong những năm làm việc dưới thời Đệ Nhị Cộng Hòa Việt Nam, nên tôi có dịp được hiểu phần nào về thế nào là dấu vết, thế nào là tang chứng. Sự tương quan giữa tang chứng  và dấu vết có tính keo sơn, và dấu vết là yếu tố ưu tiên để tìm tang chứng, ngược lại tang chứng là một hiện thực cụ thể được truy tìm do dấu vết. Hai yếu tố tang chứng và dấu vết là hai yếu cơ bản để người điều tra viên hay nghiên cứu viên tìm ra những vấn đề về tội ác , và tìm bắt tội phạm. Dấu vết không chỉ thuần lý cho các điều tra viên hay nghiên cứu viên từ đó dò ra để bắt tội phạm trong lãnh vực chống tội ác, mà dấu vết còn có tính khoa học để cho các lãnh vực ngành nghề khác xem xét để tìm những dự kiện cần thiết. Do vậy khoa học về dấu vết còn có nhiều phức tạp. Những vấn đề tìm dấu vết cần được xem xét không chỉ trong lãnh vực điều tra tội phạm, đi tìm tang chứng hay duy cho ngành khoa học, mà cần phải phát xuất từ những quan điểm khoa học chung nhất và triết học.

HÀ ĐÌNH HUY