TÂY NINH QUÊ ANH

Nhân đọc hai bài phóng sự "Phiếm về những món ăn đặc sản dân tộc" và "Oái Oăm Cái Sự Đời" của Duy Văn. Tác giả có đôi giòng về tỉnh lỵ Tây Ninh của anh, làm tôi bỗng nhớ về Tha La xóm đạo, Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh, và đặc biệt món bánh canh Trảng Bàng nổi tiếng của xứ này.

Tây Ninh với tôi có nhiều thiện cảm, chắc bởi lẽ trước đây Tổng Thống Ngô Đình Diệm đặc biệt quan tâm về xứ này trong những chương trình cải cách điền địa, an ninh nông thôn. Đây cũng là mt trong những thành tích đáng kể trong những năm huy hoàng của chính phủ Đệ Nhất Việt Nam Cng Hòa. Và sau biến cố lịch sử 1975, Tây Ninh là mt địa điểm đầu tiên tôi đến công tác trong quãng đời công nhân viên của tôi trong chế đ Cng Hòa Xã Hi Chủ Nghĩa Việt Nam thế thôi.

Tha hương nơi xứ người đã mười năm, nhưng tôi vẫn nhớ vào những năm trước 1975, tôi vẫn thường nghe ca sỹ Thanh Tuyền hát về Tha La xóm đạo, trong chương trình ca nhạc của Đài phát thanh Sài Gòn. Lúc ấy tôi cho rằng Tha La chỉ là mt địa danh được hư cấu của nhà thơ Vũ Anh Khanh. Tha La là mt bài thơ tả tình, tả cảnh rất đẹp, với lời thơ lúc hùng tráng, lúc uất nghẹn đau thương như tâm trạng của người dân trong thời chinh chiến.

Bài thơ Tha La cùng với sách vở của tôi bị hủy đi trong chién dịc

h "bài trừ văn hóa" trong năm 1975 trước đây do chính phủ mới phát đng. Khi viết bài này, tôi cố moi óc để nhớ lại, nhưng với trí nhớ kém cỏi, tôi chỉ nhớ mt vài đoạn:

Đây Tha La xóm đạo,

Có trái ngọt, cây lành.

Tôi về thăm mt dạo

Giữa mùa nắng vàng hanh.

Ngậm ngùi, Tha La bảo

Đây rừng xanh, rừng xanh

Bụi đùn quanh ngõ vắng

Khói đùn quanh nóc tranh

Gió đùn quanh mây trắng,

Và lửa loạn xây thành.

....................................

Lòng viễn khách bỗng dưng tê tái lạnh

Khách rùng mình ngẩn ngơ người, hiu quạnh

- Thôi hết rồi, còn chi nữa Tha La!

Đây mênh mông xóm đạo với rừng già

Nắng lổ đổ rụng trên đầu viễn khách.

............................................................

Nhẹ bảo rằng: "Em chẳng biết gì ư?

Bao năm qua khói loạn phủ mịt mù,

Người nước Việt ra đi vì nước Việt

Tha La vắng, vì Tha La đã biết

Thương giống nòi, đau đất nước lầm than."

Trời xa xanh, mây trắng nghẹn ngàn hàng

Ngày hiu quạnh, ơ.. ơ.. hờ tiếng hát.

Buồn như gió lướt, lạnh dài đôi khúc nhạc,

Tiếng hát rằng Tha La giận mùa Thu

Tha La hận quốc thù,

Tha La hồn quốc biến,

Tha La buồn tiếng kiếm.

Não nùng Tha La nguyện hy sinh.

.....................................................

Viễn khách ơi! Viễn khách ơi!

Người hãy dừng chân

Nghe Tha La kể, nhưng mà thôi, khách nhé!

Đất đã chuyển, nung lòng bao thế hệ,

Trời Tha La vần vũ đám mây tang.

Vui gì đâu mà tâm sự,

Buồn làm chi cho bẽ bàng.

..........................................

Giờ khách đi, Tha La nhắn câu này:

"Khi hết giặc hãy về thăm khách nhé,

Hãy về thăm xóm đạo

Có trái ngọt cây lành

Tha La dâng ngàn hoa gạo

Và suối mát, rừng xanh,

Xem đám chiên hiền thương áo trắng,

Nghe trời đổi gió nhớ quanh quanh."

........................................................

Vũ Anh Khanh

Rồi Tha La được trở lại trong tôi vào khoảng năm 1991, khi nhóm công tác chúng tôi được cử đến Trạm Cung Cấp Thực Phẩm Công Nghệ tỉnh Tây Ninh trực thuc Công ty Thực Phẩm Công Nghệ Cấp I Trung Ương để giao dịch. Sau khi hoàn thành công việc công ty giao phó, chúng tôi trỏ lại Sài Gòn vào buổi chiều. Trên đường về qua Trảng Bàng, Tây Ninh, trời chạng vạng tối, khung cảnh thật lặng lẽ và buồn tẻ, xa xa trong con l liên tỉnh, tôi nhìn thấy mt xóm đạo với nóc nhà thờ mang thánh giá cao vút trên nền trời. Với bản tánh hiếu kỳ và hay thắc mắc, tôi hỏi thăm và được chú tài xế của đoàn cho biết đó là Tha La xóm đạo. Lúc ấy tôi mới hiểu ra rằng Tha La là mt địa danh có thật trong lịch sử và rất gần với thành phố Sài Gòn.

Hơn ba mươi năm trước đây, khi còn mài đũng quần trên ghế nhà trường trong những giờ học Việt văn thơ mới. Tôi đón nhận thơ mới như là mt trào lưu, mt luồng gió mới mang theo những sinh khí cho giới học sinh trẻ theo thời, bởi lẽ thơ mới mang tính tự do và phóng khoáng. Tôi đọc bài thơ Tha La trong sự xúc đng của người dân sống trong thời chinh chiến. Tôi yêu bài thơ Tha La vì chính nghĩa, và tính cách hùng tráng, bi ai. Hôm nay nơi xứ người, khi đọc lại bài thơ này tôi vẫn thấy nguyên vẹn niềm rung cảm dạt dào trong tôi.

Cùng với địa danh lịch sử này trong tỉnh lỵ Tây Ninh, Tòa Thánh Cao Đài hiện hữu như là mt kỳ quan. Có thể nói Tòa Thánh này là mt trong những công trình kiến trúc vĩ đại của Việt Nam.

Tôi vẫn nhớ, đó là vào khoảng tháng tư năm 1992, khi chúng tôi (mt nhóm nhân viên làm cùng sở) được mời dự đám cưới người em trai của sếp tại vùng quê Trảng Bàng - Tây Ninh. Tôi rất thích thú vì được dự mt đám cưới thật lớn ở tại vườn quê với lều căng và bàn ghế sắp xếp theo từng dãy như phòng họp. Thật là đông đúc và ồn ào bởi thân nhân, bạn hữu, nên gia chủ phải sắp xếp các toán người phục vụ tiếp khách theo quy trình thứ tự. Với phong cách nửa quê, nửa tỉnh làm chúng tôi thật tự nhiên trong ăn uống, cười nói như thể đang cắm trại ngoài trời. Sau khi dự xong tiệc cưới, chúng tôi xin phép ra về, sếp gởi lời cám ơn theo thủ tục và nhắc tài xế đưa chúng tôi đi thăm viếng Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh trước khi về Sài Gòn.

Thật là danh bất hư truyền, TòaThánh Cao Đài thật lớn, sừng sững như biểu tượng của tỉnh lỵ Tây Ninh. Như những tín đồ ngoan đạo, chúng tôi bước qua những cánh cửa lớn hình vòng cung, rón rén ngồi xếp bằng cầu nguyện như những tín đồ Cao Đài thực thụ. Vừa cầu nguyện, vừa đảo mắt quan sát cách kiến trúc bên trong Tòa Thánh, tôi thấy khói hương nghi ngút quyện trên những bàn thờ cao và lớn. Hai hàng ct chạm rồng cao vút dọc theo Tòa Thánh, bốn hàng gạch bông lót sàn theo hoa văn khác nhau và được sắp xếp như các bậc tam cấp lớn rõ rệt, tất cả như nói nên mt kiến trúc kỳ công của nhân tạo. Theo đó, những âm thanh tụng kinh đều đặn, với khói hương lan tỏa làm tăng thêm vẻ trang nghiêm và tĩnh mịch của Tòa Thánh này.

Sau bốn tiếng đồng hồ đi thăm hầu hết các nơi trong lãnh địa thánh thất, chúng tôi trở lại Sài Gòn vào buổi chiều. Cũng trên đường về qua Trảng Bàng, chúng tôi ghé vào tiệm bán bánh canh dọc đường. Có thể nói bánh canh Trảng Bàng là món ăn nổi tiếng của xứ này. Những sợi bánh canh, trắng đục, mềm, dai của phẩm chất bt gạo tinh khiết, những lát thịt đùi trắng phốp xen lẫn với những lát giò lụa, những miếng giò heo được sắp gọn gàng, và bên trên được điểm xanh bằng những lát hành ngò trong những chiếc tô lớn. Ôi thôi! thật là hấp dẫn! Chúng tôi thưởng thức món ăn này mt cách thích thú.

..................................................................................................................................

Tây Ninh rất gần với thành phố nơi tôi cư ngụ lúc bấy giờ. Tôi cứ hẹn với chính tôi là phải đến thăm những địa danh này trước khi đến Canada. Nhưng với những bền bn và lo toan, cho đến bây giờ với kiếp sống tha hương, tôi vẫn chưa thực hiện được lời hứa đó.

                                                                                                Ottawa, tháng 9 năm 2004

                                                                                                Lê Hằng